Prawo bankowe
1. Banki mogą zrzeszać się w bankowe izby gospodarcze.
2. Do bankowych izb gospodarczych mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 30 maja 1989 r. o izbach gospodarczych (Dz. U. Nr 35, poz. 195, z 1992 r. Nr 75, poz. 368, z 1996 r. Nr 43, poz. 189, z 1997 r. Nr 121, poz. 769 i 770 i Nr 139, poz. 934 oraz z 2000 r. Nr 88, poz. 983).
1. Banki mogą na podstawie umowy zrzeszać się z innymi bankami.
2. Prawa i obowiązki uczestników zrzeszenia określa umowa.
3. Utworzenie zrzeszenia podlega zgłoszeniu Komisji Nadzoru Finansowego, której przekazywana jest także umowa zrzeszenia.
1. Prezesi zarządów banków tworzą radę zrzeszenia.
2. Zakres i tryb działania rady zrzeszonych banków oraz wykonywania jej uchwał określa umowa.
1. Bank może połączyć się tylko z innym bankiem albo instytucją kredytową, po uzyskaniu zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.
2. Komisja Nadzoru Finansowego odmawia wydania zezwolenia, o którym mowa w ust. 1, jeżeli połączenie prowadziłoby do naruszenia przepisów prawa, interesów klientów banku biorącego udział w połączeniu lub zagrażałoby bezpieczeństwu środków gromadzonych w tym banku.
3. W przypadku gdy przejmującym jest bank krajowy połączenie może być dokonane wyłącznie przez przeniesienie całego majątku banku przejmowanego albo przejmowanej instytucji kredytowej na bank przejmujący, za udziały albo akcje, które bank przejmujący wydaje członkom albo akcjonariuszom banku przejmowanego albo przejmowanej instytucji kredytowej. Udziałów albo akcji nie wydaje się w przypadku, o którym mowa w art. 514 Kodeksu spółek handlowych.
Nabycie przedsiębiorstwa bankowego lub jego zorganizowanej części przez bank wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego.
Banki spółdzielcze nie podlegają podziałowi, o którym mowa w przepisach części I tytułu I działu XI ustawy – Prawo spółdzielcze.
1. Banki w formie spółki akcyjnej podlegają podziałowi jedynie w sposób określony w art. 529 § 1 pkt 4 Kodeksu spółek handlowych z zastrzeżeniem, że przeniesienie części majątku banku dzielonego nastąpi na spółkę akcyjną będącą bankiem krajowym lub instytucją kredytową.
2. Podział banku, o którym mowa w ust. 1, wymaga zezwolenia Komisji Nadzoru Bankowego. Komisja Nadzoru Bankowego odmawia zezwolenia, jeżeli podział może okazać się niekorzystny dla ostrożnego i stabilnego zarządzania bankiem dzielonym lub bankami, na które zostaje przeniesiony majątek banku dzielonego lub jeżeli podział może spowodować poważne szkody dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa.
Art. 125. (uchylony).
W celu zapewnienia bezpieczeństwa ekonomicznego banki są obowiązane posiadać fundusze własne, dostosowane do rozmiaru prowadzonej działalności.
1. Fundusze własne banku obejmują:
1) fundusze podstawowe banku,
2) fundusze uzupełniające banku w kwocie nieprzewyższającej funduszy podstawowych banku,
3) (uchylony).
2. Fundusze podstawowe banku obejmują: 1) fundusze zasadnicze banku, które stanowią:
a) w banku państwowym – fundusz statutowy, fundusz zapasowy i fundusz rezerwowy,
b) w banku w formie spółki akcyjnej – wpłacony i zarejestrowany kapitał zakładowy oraz kapitał zapasowy i kapitały rezerwowe, z wyłączeniem wszelkich zobowiązań z tytułu akcji uprzywilejowanych,
c) w banku spółdzielczym – wpłacony fundusz udziałowy oraz fundusz zasobowy i fundusz rezerwowy,
d) w oddziale banku zagranicznego – fundusze określone w regulaminie oddziału,
2) pozycje dodatkowe funduszy podstawowych, które stanowią:
a) fundusz ogólnego ryzyka na niezidentyfikowane ryzyko działalności bankowej, b) niepodzielony zysk z lat ubiegłych,
c) zysk w trakcie zatwierdzania oraz zysk netto bieżącego okresu sprawozdawczego, obliczone zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości, pomniejszone o wszelkie przewidywane obciążenia i dywidendy, w kwotach nie większych niż kwoty zysku zweryfikowane przez biegłych rewidentów,
d) inne pozycje bilansu banku, określone przez Komisję nadzoru Finansowego,
3) pozycje pomniejszające fundusze podstawowe, które stanowią:
a) akcje własne posiadane przez bank, wycenione według wartości bilansowej, pomniejszone o odpisy spowodowane trwałą utratą ich wartości,
b) wartości niematerialne i prawne wycenione według wartości bilansowej,
c) strata z lat ubiegłych,
d) strata w trakcie zatwierdzania,
e) strata netto bieżącego okresu.
f) inne pomniejszenia funduszy podstawowych banku, określone przez Komisję Nadzoru Finansowego.
3. Fundusze uzupełniające banku obejmują:
1) kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny rzeczowych aktywów trwałych – utworzony na podstawie odrębnych przepisów,
2) za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego:
a) dodatkową kwotę odpowiedzialności członków banku spółdzielczego, w części określonej przez Komisję Nadzoru Finansowego, nie większej niż połowa kwoty, o której mowa w art. 10 ust. 2 ustawy o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających,
b) zobowiązania podporządkowane, rozumiane jako zobowiązania z tytułu przyjęcia przez bank – w kwocie i na zasadach ustalonych w decyzji Komisji Nadzoru Finansowego, wydanej na wniosek banku, pomniejszanej na koniec każdego roku w ciągu ostatnich 5 lat trwania umowy o 20 % tej kwoty, z tym że w banku państwowym, banku w formie spółki akcyjnej oraz w oddziale banku zagranicznego kwota ta nie może przewyższać połowy funduszy podstawowych, zaś w banku spółdzielczym suma tej kwoty i dodatkowej kwoty odpowiedzialności członków, o której mowa w lit. a), nie może przewyższać połowy funduszy podstawowych banku – środków pieniężnych spełniających zgodnie z umową łącznie następujące warunki: – środki pieniężne przyjęto na okres co najmniej 5 lat (okres umowy), – środki pieniężne nie mogą być wycofane z banku przed upływem okresu umowy, z zastrzeżeniem ust. 4, – środki pieniężne podlegają zwrotowi w ostatniej kolejności w przypadku upadłości banku lub jego likwidacji, – zwrot środków pieniężnych nie jest zabezpieczony przez bank bezpośrednio lub pośrednio,
c) fundusze tworzone ze środków własnych lub obcych, pod warunkiem że: – bank może dowolnie wykorzystywać je na pokrycie niezidentyfikowanego ryzyka, – ich kwota została obliczona zgodnie z obowiązującymi zasadami rachunkowości, ustalona przez zarząd banku i zweryfikowana przez biegłych rewidentów,
d) zobowiązania z tytułu papierów wartościowych o nieokreślonym terminie wymagalności oraz inne instrumenty o podobnym charakterze, pod warunkiem że: – nie podlegają one spłacie z inicjatywy wierzyciela bez uprzedniej zgody Komisji Nadzoru Finansowego, – umowa przyznaje bankowi możliwość odroczenia spłaty odsetek z tytułu tych pozycji, – w razie upadłości banku lub jego likwidacji przyjęte środki będą podlegać zwrotowi w ostatniej kolejności, – warunki emisji zapewniają możliwość pokrywania strat kwotą długu wraz z niespłaconymi odsetkami, wynikającymi z tych pozycji,
3) inne pozycje określone przez Komisję Nadzoru Finansowego w celu bezpiecznego prowadzenia działalności bankowej i prawidłowego zarządzania ryzykiem w banku.
4) pomniejszenia funduszy uzupełniających, określone przez Komisję Nadzoru Finansowego.
4. Na wniosek banku Komisja Nadzoru Finansowego może wyrazić zgodę na wcześniejszy zwrot środków pieniężnych, o których mowa w ust. 3 pkt 2 lit. b), pod warunkiem spełnienia wymogu, o którym mowa w art. 128 ust. 1.
5. Komisja Nadzoru Finansowego:
1) określi, w drodze uchwały, wysokość i warunki zaliczania do funduszy własnych banku spółdzielczego części dodatkowej kwoty odpowiedzialności członków banku spółdzielczego, o której mowa w ust. 3 pkt 2 lit. a),
1a) (skreślony),
2) może określić, w drodze uchwały:
a) inne pozycje bilansu banku, o których mowa w ust. 2 pkt 2 lit. d, ich wysokość, zakres i warunki ich zaliczania do funduszy podstawowych banku,
b) wysokość, zakres i warunki pomniejszania funduszy podstawowych banku o pozycje, o których mowa w ust. 2 pkt 3 lit. a–e,
c) inne pomniejszenia funduszy podstawowych, o których mowa w ust. 2 pkt 3 lit. f, ich wysokość, zakres i warunki pomniejszania o nie funduszy podstawowych banku,
d) inne pozycje bilansu banku, o których mowa w ust. 3 pkt 3, ich wysokość, zakres i warunki ich zaliczania do funduszy uzupełniających banku,
e) pomniejszenia funduszy uzupełniających, o których mowa w ust. 3 pkt 4, ich wysokość, zakres i warunki pomniejszania o nie funduszy uzupełniających banku.
6. Na wniosek banku realizującego program postępowania naprawczego lub banku przejmującego bank zagrożony upadłością lub likwidacją, Komisja Nadzoru Finansowego może wydać zgodę na nieuwzględnianie w pomniejszeniach funduszy podstawowych lub uzupełniających, dla celów wyznaczania limitów, o których mowa w art. 71 ust. 1 i 2, części lub całości zaangażowania kapitałowego banku w instytucje finansowe, instytucje kredytowe, banki, zakłady ubezpieczeń i zakłady reasekuracji, wyrażonego w postaci:
1) posiadanych akcji lub udziałów,
2) kwot zakwalifikowanych do zobowiązań podporządkowanych,
3) innego zaangażowania kapitałowego w składniki zaliczane do funduszy własnych lub kapitałów tych podmiotów, w tym dopłaty na rzecz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, według wartości bilansowej.
7. Zaliczanie lub pomniejszenie, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 2, może wymagać zgody Komisji Nadzoru Finansowego. Wymóg uzyskania zgody Komisji określą uchwały, o których mowa w ust. 5 pkt 1 i 2.
1. Bank jest obowiązany utrzymywać:
1) fundusze własne na poziomie nie niższym niż równowartość w złotych kwoty określonej w art. 32 ust. 1, a w przypadku banków spółdzielczych będących członkami zrzeszenia, określonej w art. 32 ust. 2, z uwzględnieniem art. 172 ust. 3, przeliczonej według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski, obowiązującego w dniu sprawozdawczym, z tym że wkłady niepieniężne nie mogą przekroczyć 15 % funduszy zasadniczych banku,
2) sumę funduszy własnych i dodatkowych pozycji bilansu banku określonych przez Komisję Nadzoru Finansowego na poziomie nie niższym niż wyższa z następujących wartości:
a) suma wymogów kapitałowych z tytułu poszczególnych rodzajów ryzyka oraz wymogów kapitałowych z tytułu przekroczenia limitów i naruszenia innych norm określonych w ustawie,
b) oszacowana przez bank kwota, niezbędna do pokrycia wszystkich zidentyfikowanych, istotnych rodzajów ryzyka występujących w działalności banku oraz zmian otoczenia gospodarczego, uwzględniająca przewidywany poziom ryzyka (kapitał wewnętrzny),
3) współczynnik wypłacalności na poziomie co najmniej 8 %, a bank rozpoczynający działalność operacyjną na poziomie co najmniej 15 % przez pierwsze 12 miesięcy działalności, a przez następne 12 miesięcy działalności – co najmniej 12 %. 2. Bank dokonuje regularnych przeglądów procesu szacowania i utrzymywania kapitału wewnętrznego w celu zapewnienia, że proces ten jest kompleksowy i odpowiedni do charakteru, skali i złożoności działalności banku.
3. Za zgodą Komisji Nadzoru Finansowego bank może stosować metody statystyczne do obliczania wymogów kapitałowych.
4. Bank, w celu ustalania wymogów kapitałowych, może na warunkach, zasadach i w sposób określony w uchwale Komisji Nadzoru Finansowego, o której mowa w ust. 6 pkt 5, korzystać z ocen wiarygodności kredytowej nadawanych przez:
1) zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej, określonych w uchwale Komisji Nadzoru Finansowego, o której mowa w ust. 6 pkt 6,
2) agencje kredytów eksportowych.
5. Banki, zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej oraz agencje kredytów eksportowych, z których ocen korzystają banki, są obowiązane udzielać Komisji Nadzoru Finansowego informacji niezbędnych do weryfikacji spełniania warunków korzystania z tych ocen.
6. Komisja Nadzoru Finansowego określi, w drodze uchwały:
1) dodatkowe pozycje bilansu banku, o których mowa w ust. 1 pkt 2, oraz zakres, sposób i warunki ich wyznaczania,
2) szczegółowe warunki szacowania kapitału wewnętrznego i dokonywania przez bank przeglądów, o których mowa w ust. 2,
3) zakres i szczegółowe zasady wyznaczania wymogów kapitałowych, w tym zakres i warunki stosowania metod, o których mowa w ust. 3, oraz zakres informacji załączanych przez bank do wniosków o wydanie zgody, o której mowa w ust. 3 i w art. 128d ust. 1,
4) sposób i szczegółowe zasady obliczania współczynnika wypłacalności banku,
5) warunki i sposób korzystania z ocen wiarygodności kredytowej nadawanych przez zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej oraz agencje kredytów eksportowych, zasady powiązania ocen wiarygodności kredytowej nadawanych przez zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej ze stopniami jakości kredytowej i warunki zmiany takich powiązań oraz zasady korzystania przez bank z ocen wiarygodności kredytowej nadawanych przez agencje kredytów eksportowych w celu ustalenia wymogów kapitałowych,
6) oceny wiarygodności kredytowej nadawane przez zewnętrzne instytucje oceny wiarygodności kredytowej, z których bank może korzystać w celu ustalenia wymogów kapitałowych i zakres korzystania z tych ocen oraz ich powiązanie ze stopniami jakości kredytowej,
7) zasady i warunki, zgodnie z którymi bank może uwzględniać zawarcie umów, o których mowa w art. 92a ust. 1 i 3 oraz art. 92d, na potrzeby wyznaczania wymogów kapitałowych, o których mowa w ust. 1 pkt 2.
7. W przypadku niespełnienia wymogów, o których mowa w ust. 1, bank jest obowiązany niezwłocznie powiadomić Komisję Nadzoru Finansowego.
8. Komisja Nadzoru Finansowego może określić, w drodze uchwały, wiążące banki normy ostrożnościowe, określające dopuszczalne ryzyko w działalności banków inne niż wymogi kapitałowe, oraz zakres ich stosowania.
9. Komisja Nadzoru Finansowego może, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, wyrazić zgodę na przekroczenie limitu dotyczącego wielkości wkładów niepieniężnych, o którym mowa w ust. 1 pkt 1.
10. Uwzględnienie przez bank dodatkowych pozycji bilansu, o których mowa w ust. 6 pkt 1, oraz stosowanie metod, o których mowa w ust. 6 pkt 3, przy spełnieniu warunków określonych na podstawie tych przepisów może być uzależnione od uzyskania zgody Komisji Nadzoru Finansowego innej niż wskazana w ust. 3.